مکان یابی ریو-اردشیر ساسانی و ریشهر سده های نخستین و میانه اسلامی
نویسندگان
چکیده
نام ریو-اردشیر، به صورت کامل و اختصاری بر روی مهرها و سکه های ساسانی و با ضبط های مختلف در دیگر منابع نوشتاری هم زمان یا نزدیک به دوره ی ساسانی آمده است. منابع تاریخی و جغرافیایی سده های نخستین و میانه ی اسلامی اما به دو اسم مکان به نام ریشهر (که آن را صورت دگرگون شده ی ریو-اردشیر دانسته اند) اشاره دارند و از یکی با عنوان ریشهر توج، در ایالت اردشیرخوره و از دیگری با نام ریشهر در ایالت ارجان نام برده اند. بنا به بُعد مسافت میان توج و ارجان و دیگر مشخصات ارائه شده، این گزارش ها منطقاً نمی توانند دلالت بر یک مکان واحد داشته باشند. این دوگانگی در اطلاعات ارائه شده درباره ی ریو-اردشیر/ ریشهر، ابهاماتی را در مکان یابی ریو-اردشیر ساسانی و سپس ریشهر سبب شده است. پژوهش حاضر، با بررسی مدارک باستان شناسی، مدارک مادی مربوط ساسانی، مدارک نوشتاری ایرانی و غیرایرانی هم زمان یا نزدیک به دوران ساسانی و البته متون تاریخی و جغرافیایی اسلامی و کنار هم قرار دادن قراین موجود، بر این امر صحه می نهد که در دوران ساسانی و نیز اسلامی، دو مکان به نام ریو-اردشیر یا سپس ریشهر وجود داشته است؛ یکی، در خوزستان یا منطقه ی مرزی میان پارس و خوزستان بوده است و دیگری، در شبه جزیره بوشهر. ریشهر توج، همان ریو-اردشیر پارس، اسقف نشین پارس و هند در سده های سوم تا ششم م. و ضرابخانه ی سکه هایی با نشان این شهر از اواخر سده چهارم تا میانه ی سده هفت م. بوده است و مکان آن را با محوطه ای در شبه جزیره بوشهر، می توان منطبق دانست و ریشهر ارجان، با ریو-اردشیر مذکور به روی مُهر آمارگر ریو-اردشیر، بهمن-اردشیر و ایران-خوره- شاپور مطابقت دارد که در نزدیکی ارجان و در ناحیه ی زیتون در منطقه ی مرزی میان پارس و خوزستان تاریخی قرار داشته است.
منابع مشابه
مکان¬یابی، تعیین فرم و سازمان فضایی شهر کِلار در سده¬های نخستین اسلامی بر اساس شواهد باستان¬شناختی
منابع تاریخی سدههای نخستین اسلامی از «کِلار» به عنوان شهری آباد و پایگاه اسپهبدان غرب طبرستان در منطقة کوهستانی و هممرز دیلم، مطابق با کلاردشت در مازندران کنونی یاد کردهاند. این شهر در اواسط سدة سوم به عنوان مرکز سیاسی قیام مردم طبرستان به رهبری حسن بن زید علوی علیه طاهریان جلوهگر میشود. با وجود اهمیت کلار در سدههای اولیة اسلامی، باستانشناسانی که بقایای تپة باستانی کِلار در کلاردشت ر...
متن کاملزنان در نخستین سده های اسلامی
موضوع این مقاله، حضور زن در جامعه اسلامی است. زن در سه حوزة علمی، اجتماعی و اقتصادی مورد بحث قرار گرفته و رابطة بین نگاه حاکمیت اسلامی بر مبنای عمل به سیرة نبوی و علوی و حضور اجتماعی زن و برعکس فاصلة حاکمان از عمل به سیره مورد توجه این مقاله بوده است. نویسنده سعی داشته که بین آنچه در میراث و تمدّن اسلامی که حاصل عملکرد حاکمان است، با آنچه اصل اسلام و بر مبنای عمل به سیرة نبوی و علوی است، فرق نهد...
متن کاملمکان¬یابی، تعیین فرم و سازمان فضایی شهر کِلار در سده¬های نخستین اسلامی بر اساس شواهد باستان¬شناختی
منابع تاریخی سدههای نخستین اسلامی از «کِلار» به عنوان شهری آباد و پایگاه اسپهبدان غرب طبرستان در منطقة کوهستانی و هممرز دیلم، مطابق با کلاردشت در مازندران کنونی یاد کردهاند. این شهر در اواسط سدة سوم به عنوان مرکز سیاسی قیام مردم طبرستان به رهبری حسن بن زید علوی علیه طاهریان جلوهگر میشود. با وجود اهمیت کلار در سدههای اولیة اسلامی، باستانشناسانی که بقایای تپة باستانی کِلار در کلاردشت ر...
متن کاملبازرگانی دریایی سیراف در سده های نخستین اسلامی
بندر سیراف با هدف گسترش بازرگانی و امنیت خلیج فارس در دورۀ ساسانی پدید آمدو به زودی چون اُبُلّه اهمیت بسیار یافت . پس از اسلام، خصوصا در قرون سوم و چهارمهجری، زمینه ها و عواملی باعث شدند تا سیراف به بندری طراز اول در خلیج فا رسمبدل شود و دوره ای از رونق و شکوفایی را تجربه کند . از این عوامل ، تنزّل بصره بهسبب آشوب های سیاسی، موقعیت مساعد جغرافیایی سیراف و عمق مناسب سواحل آن،تجارب و تلاش های دریانور...
متن کاملدریانوردی مسلمانان در سده های نخستین اسلامی 2
دریانوردی و کشتیرانی قرن ها مورد توجه مسلمانان بود . ایشان برای پرداختن بهدریانوردی اهداف و انگیزه های خاصی داشتند و این اهداف و انگیزه ها را بایدعوامل اصلی رونق کشتیرانی در تمدن اسلامی در شمار آورد . دریانوردی بااهداف نظامی، به منظور تصرف سرزمین های مختلف و الحاق آن ها به قلمروحکومت اسلامی از اولین دهه های ظهور اسلام آغاز شد و قرن ها به صورت جدیادامه یافت . دریانوردی تجاری نیز به منظور حمل و ن...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
پژوهش های باستان شناسیجلد ۶، شماره ۱۰، صفحات ۱۶۱-۱۷۲
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023